Google şu anda çeşitli antitröst davalarıyla başa çıkmaya çalışıyor. Firmanın sanık sandalyesinde olduğu davalardan biri de arama motoru pazarındaki dominasyonu üzerine görülen dava. Mahkeme sürecinde ortaya çıkan farklı bilgilerden biri ise Google’ın, Apple, Android ve öteki aygıtlarda kendi arama motorunu varsayılan opsiyon olarak tutmak için 26.3 milyar dolar ödediği oldu.
Varsayılan arama motoru, yalnızca arama motoru değildir
26.3 milyar dolar üzere meblağları bizim tahayyül etmemiz pek kolay değil, o yüzden diğer bir şeyle karşılaştıralım. 2023 yılının birinci yarısında Koç Holding’in konsolide bazda toplam geliri 24.9 milyar dolar oldu. Yani koskoca Koç Holding’in 6 aylık karı, tek kalemde ödenen ölçünün 1.4 milyar dolar altında kalıyor. Ya da Boğaz’da Arnavutköy boyunca bütün yalıları satın alabiliyorsunuz.
Arama motoru ayarında varsayılan olmanın en değerli avantajlarından biri, konum bilgisi ve internette ne arama yaptığınıza dair verilere erişim sağlaması oluyor. Böylelikle varsayılan arama motorunun sahibi, kendi reklam modülünü çok daha amaç odaklı ve verimli hale getiriyor.
Google da bu yüzden üreticilere çok büyük meblağlar ödemeyi göze alıyor. Teknoloji devi, yaptığı mutabakatlar ile birlikte daha heyetim kademesinde varsayılan tarayıcı olarak tanımlanmış durumda. Bu esnada diğer bir alternatif sunulmuyor. Google’ı bugün olduğu dev haline getirenin de arama motoru işi olduğunu unutmamak gerekiyor.
Google’ın şöhreti ve alternatif arayışı
Google, çok uzun süredir kullanıcı verilerini topluyor ve sistemlerini daha da geliştiriyor. Sistemlerini geliştirdikçe daha da verimli hâle geliyor. Pekala bu Google’ı makûs adam yapar mı? Yapmazsa, Google neden varsayılan arama motoru olmasın ki?
Şimdi bir de Google’ın varsayılan arama motoru olmadığını, onun yerine dibidibob diye bir arama motoru olduğunu düşünelim. Pek çoğumuz ‘Dibidibob ne arkadaş?’ der ve tarayıcısını değiştirir. Buradaki soru şu: Google’dan daha güzel bir arama motoru olsaydı bunu bilebilir miydik?
Burada aslında örnek olarak tarayıcıları kullanabiliriz. Google daha evvel Windows aygıtlarda Internet Explorer’ın varsayılan tarayıcı olmasına itiraz etmişti. O periyotta Internet Explorer, ‘Chrome indirme aracı’ olarak latife konusu olmuştu. Doğal Chrome, IE üzerinde reklam yapabilirken başka tarayıcıların Google arama motorunda reklam yapması çok kolay değil.
Varsayılan ayarların gücü adına!
Teknoloji firmalarının bildiği bir şey var: Beşerler çok gerekmedikçe varsayılan ayarları değiştirmezler. Teknoloji devleri bu durumu bilmekle kalmıyorlar, bu duruma bel de bağlamış durumdalar. Hatta varsayılanları değiştirmeme eğilimimize ‘Varsayılanların gücü‘ ismi veriliyor. Bu görüşe nazaran insanların seçimleri, varsayılan ayarlardan etkilenebiliyor. Birden fazla kişi bu varsayılanları değiştirmekle uğraşmıyor. Birçok aygıt ve uygulama, öncelikli olarak tüketiciyi değil teknoloji firmalarını korumakla suçlanıyor,
Google aslında bu gücün farkında ve kullanıcılar, farklı tarayıcılara geçtiklerinde Google üzerinden yapılan aramalar %27 oranında düşüş gösteriyor. Günümüzde artık internetten bir şey aramaya ‘Googlelamak’ dememize karşın hem de. İşte varsayılan seçenekler bu kadar kıymetli. Üstelik The Washington Post’a nazaran beşerler, varsayılan arama motorlarını iki dakikadan evvel değiştiremiyorlar, o da nereden değiştireceklerini bulabilirlerse.
Çünkü bütün şirketler kendilerine çalışır
Dünya üzerindeki her tertibin hedefi öncelikli olarak hayatta kalmaktır. Bu bir devlet de olabilir, kâr gayesi gütmeyen bir hayır kuruluşu da olabilir, multi milyar dolarlık teknoloji devi olabilir ya da mahalle bakkalı olabilir, temel hedef birebirdir. Bu yüzden de şirketler öncelikli olarak kendilerine çalışırlar. İlla tüketicilerin çıkarına çalışmaları gerekmez, en azından şirketler açısından.
Arama motoru olarak Google kullanmak ya da diğer bir alternatife yönelmek büsbütün kullanıcıya bağlı olsa da burada faydalanılan birtakım ruhsal eşikler olduğu da aşikâr. Elimizde daha uygun bir alternatif varsa bile bilememek, rekabetten tüketici olarak faydalanamamak monopolilerin temel sorunu olmaya devam ediyor.
