Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Kısmı Başkanı Prof. Dr. Cihan Uras, ultrason ve mamografinin kıymetine vurgu yaparak, göğüs kanseri hakkında en çok sorulan 10 soruyu cevapladı.
Meme kanseri, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de bayanlarda en sık görülen ve ömür kaybına neden olan kanser çeşididir. Her 8 bayandan 1’i göğüs kanserine yakalanma riski taşıyor. Göğüs kanserinin, bayanlarda en sık görülen kanser çeşitlerinden biri olmasına rağmen, bu hastalıktan erken teşhis ve tedavi ile kurtulmak mümkün olabiliyor.
Önleyici tıp yaklaşımıyla bütünsel sıhhat idaresi hizmeti sunan, Türkiye’nin birinci sıhhat harika app’i LifeClub, “Meme Kanseri Farkındalık Ayı” olarak belirlenen Ekim ayı boyunca farkındalığı artırmaya yönelik olarak üyelerine mamografi ve ultrason takiplerini hatırlatıcı çalışmalar düzenleyecek.
Bunun yanı sıra Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Kolu Başkanı Prof. Dr. Cihan Uras göğüs kanseri hakkında LifeClub üyelerinden gelen soruları yanıtladı.
1.Meme kanseri nedir ve nasıl oluşur?
Meme kanseri, göğsün makus huylu bir hastalığıdır. Göğüs dokusundaki hücrelerin denetim dışı çoğalması sonucu oluşur ve bu makus huylu hücreler bedenin öbür bölgelerine de yayılabilir.
2. Göğüs kanserinin belirtileri nelerdir? Hangi belirtiler tasa vericidir?
Meme kanserlerinin kimileri belirti verebilirken kimileri da vermeyebilir. Görülebilecek belirtiler; göğüste ele gelen kitle, göğüs başından gelen akıntı, göğüs cildinde portakal kabuğu görünümü, göğüs cildinde çekinti, göğüste ağrı kızarıklı ve şişme olarak sıralanabilir. En sık bulgu ise ele gelen ağrısız kitle olarak karşımıza çıkar, ancak unutmamak lazımdır ki her ele gelen kitle göğüs kanseri değildir, fakat tekrar de ihmal edilmemelidir.
3. Göğüs kanserinin risk faktörleri nelerdir? Genetik yatkınlık göğüs kanseri riskini artırır mı?
Risk faktörlerini değiştirilebilen ve değiştirilemeyen risk faktörleri olarak ikiye ayırabiliriz. Değiştirilemeyenler kümesine genetik yatkınlık, aile öyküsü, erken ergenliğe giriş, geç menopoz, ırk ve yaş üzere faktörleri sayabiliriz. Değiştirilebilenlerde ise, geç doğum yapma yahut doğum yapmama, az emzirme yahut emzirmeme, sigara ve alkol tüketimi, kadınlık hormonu kullanımı, beslenme üzere faktörler yer almaktadır.
4. Hangi yaş aralığında göğüs kanseri riski daha yüksektir?
Meme kanseri bayanlarda erkeklere nazaran 100 kat daha sıktır. Bayanlarda bilhassa ergenlik çağından sonra her yaşta görülebilir. Lakin en çok 40-70 yaş ortasındadır. Yaş arttıkça göğüs kanseri riski artar.
5. Göğüs kanserinin erken teşhisi için neler yapılmalıdır? Hangi tarama sistemleri kullanılır?
Meme kanserinin erken teşhisinde bilhassa kişinin kendini muhakkak dönemlerle elle muayenesi büyük değer taşımaktadır. Bunun yanı sıra makul dönemlerle tabibe muayene olmak, yaş kümesine nazaran ultrason, mamografi üzere tetkiklerin yapılması da erken teşhiste kıymetlidir. Bilhassa 40 yaşından sonra mamografi ile yıllık denetim; tarama programının büyük bir kısmını oluşturur. Ama kişinin genetik yatkınlığı, aile öyküsü, özgeçmişinde yüksek risk üzere özel durumlar varsa, taramaya daha erken başlayarak şahsa özel tarama programı oluşturulabilir.
6. Göğüs kanseri tedavi prosedürleri hakkında bilgi verebilir misiniz? Tedavideki son gelişmeler nelerdir?
Meme kanserinde tedavi evreye nazaran yapılmaktadır. Tedavi seçenekleri ortasında cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, hormon tedavisi, akıllı ilaç kullanımı seçenekleri bulunmaktadır. Yalnızca hastalıklı bölgenin çıkarıldığı göğüs hami cerrahiler, tekrar estetik olarak yüz güldüren onkoplastik ameliyatlar, göğsün içinin boşaltılıp içine protez implantın yahut bedenin kendi dokusunun yerleştirildiği otolog implantlı ameliyatlar yahut göğüs dokusuyla birlikte cildin tamamının çıkarıldığı süreçler yer almaktadır. Radyoterapi ameliyat öncesinde ve sonrasında uygulanabildiği üzere seçilmiş hastalarda ameliyat sırasında tek doz uygulanabilmektedir. Sistemik ilaç olarak da hormon tedavisi, kemoterapi yahut akıllı ilaçlar da tedavi seçenekleri ortasındadır.
7. Göğüs gözetici cerrahi ile mastektomi ortasındaki farklar nelerdir?
‘-ektomi’ eki latincede bir şeyi çıkarmak manasına gelir. ‘Mast’ da latincede göğüs manasına gelmektedir. Bu yüzden ‘mastektomi’ dediğimiz de göğüs dokusunun tamamının çıkarılmasıdır. Burada da ciltle birlikte büsbütün çıkarılması yahut artık daha yaygın uygulanmaya başlanan memebaşının ve göğüs cildinin korunduğu yahut yalnızca göğüs cildinin korunduğu, göğsün içinin boşaltılıp birebir seansta yahut sonraki seanslarda protez yahut otolog implant yerleştirilen ameliyatlar yer almaktadır. Göğüs gözetici cerrahide ise yalnızca göğüsteki hastalıklı kısım çıkarılır. Bunun yanında tümörü büyük olan seçilmiş hastalarda göğüs hami cerrahi çeşidi olan onkoplastik cerrahi uygulaması yapılıp estetik açıdan daha güzel sonuçlar elde edilmektedir.
8. Göğüs rekontrüksiyonu nedir? Ameliyat sonrası rekonstrüksiyon seçenekleri nelerdir?
Meme rekonstrüksiyonu, mastektomi yapıldıktan sonra göğsün protezlerle yahut bedenin öbür bir kısmından alınan dokularla tekrardan oluşturulmasıdır. Bu süreç protezlerle yapılabilir. Bunda da tek basamaklı yahut birkaç etaptan oluşan süreç yapılabilmektedir. Birkaç kademeli olanlarda doku genişletici denilen malzemeler kullanılıp, asıl konulacak protezin konulacağı doku için yer oluşturulup kaideler olgunlaştırılıp sonradan asıl protez yerleştirilir. Yahut bunlara gerek kalmadan tek seansta mastektomi sonrasında direk protez konulabilir. Bu protez seçeneğinden öteki, bedende diğer bir bölgeden buraya doku transferi formunda otolog dediğimiz implant seçeneği de mevcuttur. Bu seçenekte de duruma nazaran cilt, cilt altı doku, yağ ve kas doku flepleri dediğimiz dokular kullanılabilmektedir. Bu süreçler de tekrar hastanın durumuna nazaran tek yahut çok seansta yapılabilmektedir.
9. Hormon olumlu göğüs kanseri nedir? Hormon terapisi nasıl işler?
Meme dokusu kadınlık hormonlarına hassas bir doku cinsidir. Buradan oluşan kanserli hücrelerin bir kısmı bu hormonlara hassas, bir kısmı da duyarsızdır. Hassas olmasından kastımız hormonların bu hücreleri uyarıp büyümesine ve gelişmesine sebep olmasıdır. Biz burada tedavi olarak ya bu hormonların sentezlenmesini engelliyoruz yahut hormonların uyardığı hücre reseptörlerini blokluyoruz ya da her iki yolu da kullanarak tedaviyi yapabiliyoruz.
10. Göğüs kanserinden korunmak için neler yapılabilir? Kendi kendine göğüs muayenesi nasıl yapılır?
Önceki sorularda bahsettiğimiz değiştirilebilir risk faktörlerinden uzak durmamız gerekiyor. Bunların tekrar üzerinden geçmemiz gerekirse sigaradan, alkolden, paketli besinlerden ve hormon kullanımından kaçınılmalıdır. Bunların yanında biliyoruz ki çocuk doğurmak ve emzirmek kansere karşı esirgeyici rol oynar. Korunma kadar erken teşhis de çok kıymetlidir. Bunun için de en değerli şeylerden biri kişinin kendisini elle muayene etmesidir. Bundan sonra da sistemli olarak denetimlerine gitmeli ve tarama programlarına katılmalıdır.
