Özellikle uzun sürecek gece seyahatlerinde hafif mayışmış bir hâlde başımızı otobüs camına yasladığımızda bir uğultu duyarız ve bu ses bize garip bir formda huzur verir. Ses bir yandan kulağımızda çınlarken uykuya dalıveririz.
Hatta YouTube’da sırf bu sesin olduğu 1 saatlik görüntüler bile var. Sesin ne sesi olduğunu daha evvel hiç sorguladınız mı bilmiyoruz lakin başlığı okuduğunuzda başınızda bir merak uyandırdıysa sizi içeriğin ayrıntılarına yanlışsız alalım.
Sesi anlamayanlar için anımsatalım:
Özel arabalarımızla otobüs ve tır üzere büyük araçların çalışma prensipleri ve modülleri ekseriyetle birbirinden farklı oluyor.
Küçük arabalar ile otobüslerin farklılığına dair bir örnek verecek olursak; tırlar, ağır yükleri denetim etmek için ekseriyetle özel fren sistemleri kullanırken küçük arabalar standart fren sistemlerini kullanıyor.
İşte özel araçlarımızda duymayıp sırf otobüs seyahatlerinde duyduğumuz sesin sebebi de aslında tam olarak bu türlü bir farktan kaynaklanıyor.
Otobüslerdeki ve küçük araçlardaki fren sistemlerinin farkını anladığımızda uğultunun kaynağını da öğrenmiş olacağız.
Az evvel bahsettiğimiz üzere, arabalar otobüslere nazaran daha düşük tartıya sahip oldukları için disk yahut kampananın kullanıldığı nispeten daha kolay bir fren sistemi kullanılıyor. Tır ya da otobüs üzere araçlar da “birincil” ve “ikincil” formunda farklı fren sistemlerine sahip.
“Birincil” dediğimiz sistem aslında otomobillerimizdeki gibi balatalar ile fren diskinin sürtünme prensibiyle çalışıyor. “İkincil” dediğimiz sistem de egzoz freni, motor freni ve hidrolik geciktirici vb. sistemleri kapsıyor. İşte bu ikincil fren sistemlerine de retarder deniyor.
Peki bu retarder nedir ve ne işe fayda?
Otobüslerde duyduğumuz, “ASMR” tesiri yaratan ve bizi uyutan ses, retarderin çalıştığı manasına geliyor. Yavaşlamayı sağlayan retarder, bir nevi frenleme kabiliyetine dayanak oluyor. Hatta sözün kökeni, “yavaşlatıcı” manasına geliyor.
Şöyle de anlatabiliriz; fren balatalarının daha az kullanılmasını sağlayarak aşınmayı ve ekstra maliyetleri azaltıyor, dik yokuşlardan inerken frenin boşalma riskinin önüne geçerek güvenlik sunuyor ve şoför tarafından şiddeti de ayarlanabildiğinden tork denetimini de farklı düzeylerde ayarlayabiliyorlar.
Artık sesin kaynağını öğrendiğinize nazaran uğultuyu dinleyerek daha huzurlu bir uykuya dalabilirsiniz…
Kaynak; https://www.webtekno.com/gece-otobus-yolculuklari-duydugumuz-sesin-sebebi-ne-h139051.html
