Reklamlar, kitlelerin bir hususa bakışını değiştirmede yahut muhakkak başlı hizmetleri/ürünleri alımlı kılmada büyük rol oynar. Bunu hızlandırmak yahut daha derin kılabilmek emeliyle da şirketler, vakit zaman damara basacak çeşitten cesurca reklamlar yapmaya çalışır. Lakin bildiğimiz üzere bunların büyük bir kısmı, olayın tadını kaçıracak derecede ileriye gidebiliyor.
Toplumsal birtakım sınırlamalardan dolayı geçmişte birçok araçtan ve inovasyondan yoksun bırakılan bayanların yanlış hallerde işlendiği yahut kullanıldığı reklamlar, bahsettiklerimiz ortasında en kötülerinden. Çünkü bu cinsiyetçi reklamların birçoğu, damara basmak için yahut reaksiyon toplamak için değil, sahiden önemli kanılarla yapılıyor.
Reklamlara geçmeden evvel bu bahse yönelik bir araştırmadan bahsedelim.
Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi Reklamcılık Kısmı ve RVD, Reklamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Platformu iş birliğiyle yapılan araştırmada, ödül kazanmış 489 televizyon reklamı incelendi. Buna nazaran reklamlardaki ana karakterlerin yüzde 35’ini bayanlar oluştururken, erkeklerin oranı yüzde 65 olarak tespit edildi. Bu oran 2007-2011 yılları ortasında yüzde 56 erkek, yüzde 44 bayan halindeydi. Yani reklamlarda bayan temsili gün geçtikte azalmış.
Araştırma, bayan ve erkeklerin klâsik cinsiyet rolleriyle sınırlanmış biçimde temsil edildiğini ortaya koydu. Buna nazaran bayanların yüzde 43’ü mesken ortamında, yüzde 10’u ise iş yerinde resmedilirken; erkeklerin yüzde 22’si iş yerinde, yüzde 22’si açık havada, yüzde 20’si ise meskende resmediliyor.
Araştırmayla ilgili açıklama yapan BAU İletişim Fakültesi Reklamcılık Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Eda Öztürk şunları söyledi: “Hayat değişiyor, toplumsal roller değişiyor lakin reklamda kendine yer bulan temsiller geleneksel kalıplarla hudutlu kalıyor. Reklam, kadınlık ve erkekliğe dair daha çoğulcu ve kapsayıcı bir lisan kullanabilir ve de kullanmalı. Bayanlar ve erkekler değişiyor, reklamda ise bunun karşılığını görmüyoruz.”
Şimdi reklamlara geçelim:
Schlitz’in, kadının ocaktaki yemeği yakmasının bira varsa sorun olmayacağını söylediği o reklam!
Kocanızın size kızmaması için meskeninizde her vakit Schlitz bulundurun. Ocaktaki yemeği yakmış olsanız bile bira varsa sorun yoktur. Görselde görüldüğü üzere bayan figür, ocaktaki tavayı yakmasına karşın meskende Schilitz bira bulundurduğu için azarlanmıyor. O slogan; ‘Üzülme hayatım, birayı yakmadın!‘ biçiminde verilmiş. Başta da dediğimiz üzere, hayli önemli bir reklam.
Alcoa, bayanların bile (?) açabileceği bir şişe kapağı tasarlamış!
Alcoa, kadınların bile açabileceği bu dizaynla ağzımızı açık bırakıyor. Biyolojik farklılıklardan ötürü fizikî gücün cinsiyetler ortasında tıpkı olmadığını söylemenin sayısız yolu var ama Alcoa, en uygun olmayanını tercih etmiş.
Bir bilgisayarın kullanım kolaylığını nasıl dikkat alımlı formda açıklarsınız? Katiyetle Datacomp’un yaptığı üzere değil.
Datacomp, ‘kadınların bile kullanabileceği’ bir bilgisayar geliştirmiş. En azından duyurusunu bu halde yapıyor. Bütün ekipmanların tek kasada olması veya minimalist dizaynın baş karışıklığını ortadan kaldırması üzere noktalar daha üniversal olabilirdi diyoruz.
Renault, otomobil fiyatlarına ait indirim kampanyasını ‘’Kız arkadaşınıza ofsaytı açıklasanız bu kadar memnun olmazdınız.’’ sloganı ile duyurmuştu.
Gelen yansıların akabinde reklam, yayından kaldırıldı. Bu noktaya nasıl varıldığını anlayamıyoruz ama evvelkilerin bilakis mizahi bir yaklaşım için uğraşıldığı açık.
Doğadan, ‘Kadınlar ne ister?’ sorusuna ‘Erkekler tarafından keyifli edilmek.’ diye yanıt vermişti.
“Kadınlar ne ister?” sloganı ile bu kalıplar pekiştiriliyordu. Bilhassa toplumsal medyadan gelen reaksiyonlar çığ üzere büyüyünce, Doğadan, reklamı kaldırmak zorunda kaldı.
Pril, sırf hamarat hanımların Pril ile ışıldayacağını ve bu telaffuzdan kaynaklı erkeklerin mutfakta yeri olmadığını vurguluyor.
Pril, çağdaş bayanın da bulaşık yıkadığını ve bu işin büsbütün onun vazifesi olduğunu üstüne basarak söylemekten çekinmiyor. Açelya Akkoyun’un çağdaş, bir o kadar da inanç veren görünümü ile memnun ve konut işlerini aksatmayan bayan imajı da reklamın dikkat çeken istikametlerinden oldu.
Tuborg’a nazaran; kusursuz bira, adam üzere bira mıdır?
Reklamda kullanılan “adam gibi” cümlesi, aslında günlük hayatta sık kullanılan ve farkında olmadan cinsiyetçilik taşıyan bir tabir. Tuborg reklamının bize vermek istediği bildiri her ne kadar kusursuzluk olsa da kusursuzluk algısının erkek harikalığı üzerinden yapılmasının cinsiyetçi olduğu savunuluyor.
Kalıpları kıran reklamlar da var! Audi İspanya, cinsiyet tiplemelerinden uzak bir reklama imza atmıştı.
Oyuncak mağazasında geçen reklamda birinci dikkat çeken ayrıntı, mavi ve pembe renklerinin iki başka tarafa pozisyonlandırılmış olması. Mavi kısımda arabalar ve aksiyon figürleri varken pembe tarafta ise bebek arabası ve makyaj masası üzere oyuncaklar bulunuyor.
Işıklar kapanınca tüm oyuncaklar canlanıyor ve bulunduğu pembe alandan sıkılan bir bebek, “erkek oyuncakları” kısmında Audi’ye binerek mağazanın içerisinde gezintiye çıkıyor. Reklamın sonunda ise ailelerin yönlendirmesine karşın çocuklar için arabası kullanan kişinin bayan ya da erkek olmasına dikkat etmedikleri bildirisi veriliyor.
Orkid, ‘kız gibi’ tabirini ‘Onu en âlâ biçimde yapmak.’ algısına dönüştürdü.
Orkid’in, ergenlik çağındaki kızlara öz inanç aşılama gayesiyle başlattığı #KızGibi hareketinin, bu akımın başrolünde olduğunu söylesek herhâlde yanılmış olmayız. #KızGibi sözünü negatiften müspete dönüştürmeyi amaçlayan marka, yürüttüğü akım ile genç kızların #KızGibi sözünden negatif etkilendiklerini göstermiş ve bir şeyi #KızGibi yapmanın onu “en güzel halde yapmak” manasına geldiğini göstermek için buna başlamıştı.
Boks gereçleri markası Everlast ise mesleğin cinsiyetten bağımsız olabileceğini gösterdi.
Everlast’ın hazırladığı reklam sineması, cinsiyetçilikle yüzleşen bayan bir boksörü konu alıyor. “I’m a Boxer” isimli reklam filminin yönetmeni Claire Edmondson, atletlerin cinsiyetlerinden çok yeteneklerine nazaran kıymetlendirilmesi dileğini “Bana bayan boksçu deme. Ben bir boksçuyum!” diyerek meydan okurcasına belirtiyor.
Dove, ‘Güzelim, sözüm!’ kampanyasıyla bayanların iş deneyimlerine karşılık dış görünüşleriyle yargılanma süreçlerini anlatıyor.
Daha öncesinde “Campaign for Real Beauty” ve “Real Strength” projelerine imza atan Dove, #MyBeautyMySay isimli kampanyasında ise dış görünüşü bir kenara atarak bayanların yetenekleri üzerinde duruyor. Kampanyada başka mesleklere sahip 9 bayan, kendi deneyimlerini ve dış görünüşleriyle nasıl yargılandıklarını anlatıyorlar.
Reklamda anlatılan kıssalarda kickboksçu Heather’a bu spor için fazla hoş olduğu ve bu sporun yüzünü mahvedeceği, New York’lu bir model olan Rain’e ise her vakit çok maskülen, erkeksi ve nahoş olduğu söylenmiş. Kadınlarsa tüm bu yorumlara karşılık olarak korkusuzca #MyBeautyMySay diyorlar.
Nike’ın reklamında ise Türk bayan sportmenler yer alıyor.
Birçok ünlü Türk bayan atletin iştirakiyle hazırlanan Nike reklamı, izleyenlerden tam not almıştı. Reklamın sloganı ise ‘Bizi bu türlü bilin!‘
Bu çeşit reklamlar değişime mecbur. Cinsiyetçi reklamlara artık son verilmeli.
Reklamların değişime zorlanması ve reaksiyonla birlikte birçok reklamın kaldırılması, woke kültürüne bağlı olan feminizmden kaynaklı olsa da şu noktada durumun cinsiyetçilikten diğer bir şey olmadığını ve bu sebeple de haklı olduğunu belirtebiliriz.
Kaynak; https://www.webtekno.com/cinsiyetci-reklamlar-h137266.html
