Uçağa binip camdan gökyüzüne baktığımızda rotanın orta sıra taraf değiştirdiğini görebiliriz fakat bunlar ekseriyetle ilgimizi çekecek düzeylerde değildir. Ama Çin’de kentler ortası bir uçuş yaparsanız başınız dönebilir!
Hazırsanız bu durumun sırf Çin’e özel olmasının gerisinde yatan, 40 yıl düşünseniz bile aklınıza gelmeyecek sebebine bakalım.
Öncelikle uçuş rotalarının nasıl ayarlandığına göz atalım.
Uçağa bindiğimizde, bir yerden bir yere varmak için güya pilotlar, havadan en düz rotayı takip ediyorlar veen kısa yol bu oluyorgibi düşünürüz. Aslında biz görmesek de havada, kara yollarında olduğu üzere yollar bulunur ve uçaklar, planlanan rotalarını hava trafik kontrolörlerine sunduğunda bu rotada, seyir sırasında içinden geçilecek ya da yakınında olacak birçok orta nokta vardır.
Dünya üzerinde bu noktalardan binlercesi bulunur ve hatta kimilerinin, bizim bilmediğimiz “UTOOB (YouTube), EBAYE (Ebay), WIKID PAHTI (Wikipedia)” gibi 5 harfli, eğlenceli isimleri vardır.
Bu noktalar ekseriyetle uzun ve çapraz geçişli hava yollarında bir ortaya getirilir.
Belirli noktalar bulunsa da uçakların her vakit bu rotalardan gitmesi zarurî değildir. Pilotlar; yön, sürat, rakım değişimi gibi faktörler için uçuşun başında ve sonunda bu orta noktaları kullanabilirler. Akabinde ise mümkün olan en kısa rotayı tercih ederek maksada gitmeye devam ederler.
Yani zikzaklı yollar bu nedenle ortaya çıkabilir fakat Çin’de ortaya çıkan karmaşık rotalar, sadece noktalardan kaynaklanmaz. Çok daha tuhaf ve muhtemelen daha evvel hiçbirimizin duymadığı bir sebebi vardır.
Hükûmetler, gökyüzüne sahip!
Her hükûmet, gökyüzünün bir kısmına sahip olur. Bu “sahiplik”, deniz düzeyinden 30 ila 160 km ortasındadır lakin gerçek bir yasal hudut bulunmaz. Birçok hükûmet, uçak için Wi-Fi fiyatının bir kısmı karşılığında göklerini ticari kullanıma açmayı kabul etse de hâlâ kimseyi uçurmak istemedikleri yerler de olabilir.
Ancak bu kısımlar çoklukla, %10 üzere ölçülerle kısıtlıdır. Küçük kısıtlamalar, rotalarda çok büyük tesir yaratmayacak üzere düşünülse de bazen dümdüz bir rotayı zikzaklarla doldurabilir.
İşte Çin’in asıl sorunu da bundan kaynaklanıyor.
Çin’in hava alanının yalnızca %20 ila %30’luk bir kısmı sivil havacılığa müsaade veriyor. Geri kalan %70-%80’lik kısım ise Çin ordusuna ilişkin. Bu yüzden uçaklar, düz bir rotada gitmek yerine daima karman çorman rotalar çizmek zorunda kalıyorlar.
Bunun sonucunda ise sırf uçuş müddetleri uzamıyor, tıpkı vakitte rötarları ve iptalleri de beraberinde getiriyor. Hatta her gün planlanan uçuşların ⅓’ü rötar yapıyor. Lakin söylenene nazaran Çin hükûmeti, gökyüzünün bir kısmını daha sivil havacılığa ayırmak için uğraşıyor.
Kaynak; https://www.webtekno.com/cin-uzerindeki-ucaklar-neden-zikzakli-rotalar-kullaniyor-h139149.html
